کمپرسور، دستگاهی مکانیکی است که با کاهش حجم گازها، فشار آنها را افزایش می‌دهد. با افزایش تعداد مولکول های سیال در مخزن با حجم مشخص، فشار بالاتر رفته و سیال فشرده می گردد. فرآیند فشرده سازی گرمازا می باشد و دمای حاصل شده از این فرآیند باید کنترل گردد. علت دمای بالای حاصل از فشرده سازی بالا رفتن انرژی جنبشی مولکول ها بوده و ضربات مولکول ها به یکدیگر و به جداره مخزن ، دمای محفظه فشرده سازی را بالا می برد. از کمپرسورها در مصارف مختلفی از جمله صنایع، پزشکی، تهویه مطبوع و … استفاده می‌شود.
انواع کمپرسور
کمپرسورها را می‌توان به دو دسته کلی جابجایی مثبت و جریان محوری تقسیم کرد:
- کمپرسورهای جابجایی مثبت: این نوع کمپرسورها با حجم ثابت کار میکنند و در هر سیکل، حجم مشخصی از گاز را به داخل محفظه خود کشیده و سپس با فشرده کردن آن، فشار گاز را افزایش می‌دهند.کمپرسورهای جابجایی مثبت شامل کمپرسورهای پیستونی، اسکرو… می باشند
کمپرسورهای جریان محوری یا کمپرسورهای دینامیکی : این نوع کمپرسورها با جریان پیوسته کار میکنند و از پره‌های ثابت یا متحرک برای افزایش سرعت گاز و در نهایت، افزایش فشار آن استفاده میکنند.کمپرسورهای دینامیکی شامل سانتریفیوژ و محوری می باشند.
کمپرسورهای جریان محوری معمولاً در مصارف صنعتی با ظرفیت بالا استفاده می‌شوند.
کاربردهای کمپرسور هوا
کمپرسورهای هوا به دلیل قابلیت فشرده‌سازی هوا و ایجاد فشار بالا، در طیف وسیعی از صنایع و کاربردها استفاده می‌شوند. در اینجا به برخی از مهم‌ترین کاربردهای کمپرسور هوا اشاره می‌شود:
1. صنایع تولیدی و کارگاهی
- راه‌اندازی ابزارهای پنوماتیک: کمپرسورهای هوا در صنایع تولیدی برای راه‌اندازی ابزارهای پنوماتیک مانند دریل‌ها، آچارهای بادی، چکش‌ها و ابزارهای برش استفاده می‌شوند.
- خطوط تولید: در خطوط تولید، هوای فشرده برای اتوماسیون دستگاه‌ها و انتقال مواد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
2. صنعت خودروسازی
- تعمیر و نگهداری خودروها: در تعمیرگاه‌ها و کارگاه‌های خودروسازی، کمپرسورهای هوا برای کار با ابزارهای بادی مانند آچارهای پنوماتیک و اسپری‌های رنگ استفاده می‌شوند.
- تولید قطعات خودرو: در کارخانه‌های تولید خودرو، کمپرسورها برای فرآیندهای تولید و مونتاژ قطعات به کار می‌روند.
3. صنایع ساختمانی
- راه‌اندازی ابزارهای ساختمانی: کمپرسورهای هوا برای راه‌اندازی ابزارهایی مانند مته‌های بادی، چکش‌های تخریب و اسپری‌های رنگ در ساختمان‌سازی استفاده می‌شوند.
- تهویه مطبوع و سیستم‌های گرمایش و سرمایش: در ساختمان‌ها، کمپرسورها در سیستم‌های تهویه مطبوع و تجهیزات گرمایشی و سرمایشی به کار می‌روند.
4. صنایع غذایی و نوشیدنی
- بسته‌بندی: هوای فشرده در خطوط بسته‌بندی مواد غذایی برای انتقال، پر کردن و سیل کردن محصولات استفاده می‌شود.
- تولید نوشیدنی‌های گازدار: کمپرسورهای هوا برای ایجاد گاز دی‌اکسید کربن در تولید نوشیدنی‌های گازدار به کار می‌روند.
5. صنایع نفت و گاز
- حفاری و استخراج: کمپرسورهای هوا در فرآیندهای حفاری و استخراج نفت و گاز برای تولید فشار بالا و انتقال گازها به کار می‌روند.
- پالایشگاه‌ها: در پالایشگاه‌ها، هوای فشرده برای اتوماسیون و کنترل فرآیندها استفاده می‌شود.
6. صنایع داروسازی
- تولید دارو: در تولید داروها، کمپرسورهای هوا برای تأمین هوای پاک و فشرده مورد نیاز در فرآیندهای تولید و بسته‌بندی استفاده می‌شوند.
- تجهیزات پزشکی: در تجهیزات پزشکی مانند دستگاه‌های تنفس مصنوعی، کمپرسورها نقش حیاتی ایفا میکنند.
7. صنایع الکترونیک
- تولید و مونتاژ قطعات الکترونیکی: هوای فشرده برای تمیز کردن و خنک‌سازی قطعات الکترونیکی در حین تولید و مونتاژ استفاده می‌شود.
8. کاربردهای خانگی
- یخچال‌ها و کولرهای گازی: کمپرسورهای هوا در سیستم‌های سرمایشی مانند یخچال‌ها و کولرهای گازی برای فشرده‌سازی مبرد استفاده می‌شوند.
- تمیزکننده‌های خانگی: در برخی از تمیزکننده‌های خانگی و جاروبرقی‌ها، کمپرسورها برای تولید فشار هوا به کار می‌روند.
9. صنایع حمل و نقل
- ترمزهای بادی: در کامیون‌ها و قطارها، سیستم‌های ترمز بادی که توسط کمپرسورهای هوا تغذیه می‌شوند، استفاده می‌شوند.
- نقاشی و رنگ‌آمیزی: در تعمیر و نگهداری وسایل نقلیه، کمپرسورها برای اسپری رنگ و انجام فرآیندهای رنگ‌آمیزی به کار می‌روند.
10. صنایع معدن
- استخراج معادن: در عملیات استخراج معادن، کمپرسورهای هوا برای راه‌اندازی تجهیزات حفاری و تهویه معادن استفاده می‌شوند.
نکات ایمنی هنگام کار با کمپرسور
- قبل از کار با کمپرسور، حتماً دفترچه راهنمای آن را مطالعه کنید.
- از عینک و دستکش ایمنی استفاده کنید.
- از کمپرسور در محیط‌های مرطوب یا انفجاری استفاده نکنید و یا از کمپرسورهای مخصوص مناطق خطرناک استفاده گردد.
- به طور مرتب کمپرسور را سرویس کنید و سرویس های دوره ای را به موق و توسط لوازم اورجینال انچام دهید.
آشنایی با انواع کمپرسورها
کمپرسورها را می‌توان به دو دسته کلی جابجایی مثبت و جریان محوری تقسیم کرد:
1. کمپرسورهای جابجایی مثبت:
انواع مختلفی از کمپرسورهای جابجایی مثبت وجود دارد، از جمله:
- پیستونی: این نوع کمپرسور از یک پیستون برای فشرده کردن گاز استفاده می‌کند.
- دوار: این نوع کمپرسور از یک پره دوار برای فشرده کردن گاز استفاده می‌کند.
- ممبران: این نوع کمپرسور از یک دیافراگم لاستیکی برای فشرده کردن گاز استفاده می‌کند.
2. کمپرسورهای جریان محوری:
این نوع کمپرسورها با جریان پیوسته کار میکنند و از پره‌های ثابت یا متحرک برای افزایش سرعت گاز و در نهایت، افزایش فشار آن استفاده میکنند.
- کمپرسورهای سانتریفیوژ که در دورهای بالا حدود 15000 دور بوده و دارای 2-6 مرحله می باشند.
- کمپرسورهای محوری که در دورهای بسیار بالا 100000 دور کار میکنند و دارای پره های توربینی می باشند.
علاوه بر موارد فوق، در اینجا چند نکته دیگر در مورد کمپرسورها وجود دارد:
- انتخاب کمپرسور مناسب: هنگام انتخاب کمپرسور، باید به عواملی مانند ظرفیت، فشار، نوع گاز و نوع کاربرد توجه کنید.
- نگهداری از کمپرسور: کمپرسورها برای عملکرد صحیح به نگهداری منظم نیاز دارند. این شامل تعویض روغن، فیلترها و سایر قطعات در فواصل زمانی مشخص می‌باشد.
- عیب‌یابی کمپرسور: اگر کمپرسور شما به درستی کار نمی‌کند، باید قبل از هر گونه اقدام به عیب‌یابی، دفترچه راهنمای آن را مطالعه کنید.
انواع کمپرسور های اطلس کوپکو
شرکت atlas copco طیف گسترده‌ای از کمپرسورها را برای مصارف مختلف ارائه می‌دهد. برخی از محبوب‌ترین انواع کمپرسورهای اطلس کوپکو عبارتند از:
1. کمپرسورهای اسکرو روتاری
این نوع کمپرسورها از دو پیچ مارپیچی برای فشرده کردن هوا استفاده میکنند. کمپرسورهای اسکرو روتاری اطلس کوپکو به دلیل راندمان بالا، قابلیت اطمینان و سطح صدای کم شناخته شده‌اند.
2. کمپرسورهای پیستونی
این نوع کمپرسورها از یک پیستون برای فشرده کردن هوا استفاده میکنند. کمپرسورهای پیستونی اطلس کوپکو برای مصارف کوچکتر و کم‌فشار ایده‌آل هستند.
3. کمپرسورهای سانتریفیوژ
این نوع کمپرسورها از نیروی گریز از مرکز برای فشرده کردن هوا استفاده میکنند. کمپرسورهای سانتریفیوژ اطلس کوپکو برای جریان‌های هوای بالا و فشارهای متوسط مناسب هستند.
4. کمپرسورهای دوار
این نوع کمپرسورها از پره‌های دوار برای فشرده کردن هوا استفاده میکنند. کمپرسورهای دوار اطلس کوپکو برای مصارف قابل حمل و کم‌فشار ایده‌آل هستند.
5. کمپرسورهای بدون روغن
این نوع کمپرسورها برای فشرده کردن هوا بدون استفاده از روغن طراحی شده‌اند. کمپرسورهای بدون روغن اطلس کوپکو برای کاربردهایی که در آن روغن می‌تواند به محصول نهایی آسیب برساند، ایده‌آل هستند، مانند صنایع غذایی و دارویی.
علاوه بر اینها، اطلس کوپکو طیف گسترده‌ای از لوازم جانبی کمپرسور را نیز ارائه می‌دهد، از جمله خشک‌کن‌های هوا، فیلترها و مخازن ذخیره‌سازی.
نتیجه‌گیری
کمپرسورها از دستگاه‌های حیاتی در بسیاری از صنایع و کاربردهای خانگی و تجاری هستند. این دستگاه‌ها با فشرده‌سازی هوا یا گاز و افزایش فشار آن، انرژی مکانیکی یا الکتریکی را به انرژی فشاری تبدیل میکنند. با توجه به تنوع انواع و کاربردهای کمپرسورها، این دستگاه‌ها نقش مهمی در بهبود کارایی و اتوماسیون فرآیندها ایفا میکنند.
